شیوه نامه امتیازدهی کتاب
شیوه نامه امتیازدهی کتاب
- کلیاتبا توجه به اهمیت جایگاه کتاب به عنوان یکی از مولفههای مهم حوزه پژوهش و نیز نقش اعضای هیات علمی در تولید آثاری ارزشمند در این قالب، شیوهنامه حاضر با هدف ساماندهی تولیدات این حوزه، تاکید بر انتشار آثار با کیفیت و به ویژه جلوگیری از انتشار آثار نازل، جهت بررسی پیشنهاد میگردد.
- تعاریف
- تصنیف : مجموعهای که حداقل 20 درصد آن را دیدگاههای جدید و نوآورانه علمی نویسنده تشکیل دهد و با تحلیل و نقد دیدگاههای دیگران در موضوعی مشخص همراه باشد؛ گرچه قبلا آنها را در مقالههای خود منتشر کرده باشد.
- تالیف: ساماندهی مجموعهای از دادههای علمی و نظریات و دیدگاههای پذیرفته شده بر اساس تحلیل یا ترکیب مبتکرانه که با نقد یا نتیجهگیری مشخص از سوی نویسنده همراه باشد.
- تدوین/ گردآوری: گردآوری یا مرور مطالب یا دادههای منسجم از منابع مختلف در یک مجموعه که فاقد دیدگاههای تحلیلی و انتقادی نویسنده باشد.
- تصحیح انتقادی: معرفي نسخه بدلهاي موجود در جهان؛ تشخیص صحیحترین و نزديکترين نسخه به زمان حيات مؤلف؛ بهکارگيري روش تحقيق؛ شرح و توضیح مستندات متن؛ ذکر مآخذ و منابع استفاده شده با استناد به شواهد وکتابشناسي آنها؛ تکميل نواقص، چه درعبارت وچه درمحتوا و داوري در بهترين برداشت ونظاير آن.
- ترجمه: انتقال مفهوم و محتوای کامل یک کتاب از زبانی به زبان دیگر که در آن ساختار کتاب اصلی در زبان مبدا حفظ شده باشد و پیام متن با دقت و با استفاده از معادلهای مناسب و رایج به زبان مقصد منتقل شده باشد.
- ترجمه و تحشیه: به گونهای از ترجمه اطلاق میشود که مترجم به دلیل صاحب نظر بودن در موضوع اثر، در پی نوشت یا زیرنویس کتاب به بررسی و نقد دیدگاههای نویسنده کتاب میپردازد. شاخص بودن کتاب یا نویسنده شرط لازم برای ارایه چنین اثری از سوی مترجم است.
- کتاب: به اثری گفته میشود که حاوی حداقل یکی از شرایط تصنیف، تالیف، تدوین، تصحیح، ترجمه و تحشیه بوده و بهصورت مجموعهای مدون و نظاممند و با رعایت استانداردها و معیارهای لازم محتوایی و نشانگرهای صوری، دربرگیرنده دستاوردهای پژوهشی و یا اهداف آموزشی باشد.
- ناشر: به موسسه یا نهادی دولتی یا خصوصی خواه داخلی یا خارجی اطلاق میشود که مسئولیت انتشار یک کتاب را عهدهدار میباشد. انواع ناشران در دو حوزه داخلی و خارجی بدین شرح قابل طبقهبندی میباشند:
- ناشر داخلی:
- ناشر دولتی: به دو طبقه ناشران دانشگاهی و غیردانشگاهی تقسیم میشود:
- دانشگاهی: به ناشران وابسته به دانشگاههای داخلی و همچنین مراکز نشر دانشگاهی همچون انتشارات سمت، مرکز نشر دانشگاهی، جهاد دانشگاهی و نیز پژوهشگاههای اطلاق می شود. این دسته از ناشران در دو گروه ناشران وابسته به دانشگاههای تراز اول و سایر دانشگاهها قرار میگیرند.
- غیردانشگاهی: به ناشران وابسته به بخشهای پژوهشی و آموزشی دیگر وزارتخانهها و یا موسسات، نهادها، بنیادها و مجامع دولتی یا وابسته به دولت اطلاق میشود که در حوزههای خاص و مرتبط با مسئولیت خود به نشر کتاب می پردازند.
- ناشر خصوصی: به موسسهای اطلاق میشود که وابستگی سازمانی به نهادهای دولتی نداشته و در قالب فعالیتی اقتصادی-فرهنگی در حوزه نشر کتاب به فعالیت مشغول است. این دسته از ناشران در سه سطح قابل طبقهبندی هستند:
سطح یک: به ناشران معتبر و پرآوازهای اشاره دارد که در حوزه یا حوزههایی مشخص و محدود به فعالیت مشغولند. از جمله مولفههای شناخت این دسته از ناشران میتوان اهتمام به چاپ آثار نویسندگان صاحب نظر و مترجمان قابل، سابقه فعالیت، شهرت، ارزیابی آثار و ... اشاره کرد. به عنوان نمونه در حوزه علوم انسانی و هنر، انتشارات سخن، نشر نی، فرهنگ معاصر و ... در این طبقه قرار میگیرند.
سطح دو: به ناشرانی اشاره دارد که معمولا در حوزههایی مشخص به فعالیت مشغولند و در انتخاب آثار گزینش و ارزیابی دارند، اما از لحاظ مولفههای اعتبار فوق الذکر، در سطحی پایینتر از ناشران سطح اول هستند.
سطح سه: به ناشرانی گفته میشود که بدون ارزیابی علمی محتوای اثر و معمولا در ازای دریافت هزینههای چاپ و بدون لحاظ نمودن محدودیت موضوعی به انتشار هرگونه اثری در قالب کتاب مبادرت می ورزند.
تبصره: سطح بندی ناشران بر اساس گزارش سالیانه دانشکدهها تعیین میگردد.
- خارجی:
1- ناشر سطح یک (تراز اول بین المللی): به طور مشخص عبارتند از:
Elsevier, Springer, John Wiley, Taylor and Francis, Blackwell, Mc Grow Hill, Oxford, Routledge, Cambrdige, Palgrave
2- ناشر سطح دو (معتبر): به ناشران دانشگاهی، موسسههای علمی و یا انجمنهای پژوهشی و آموزشی دولتی یا خصوصی گفته میشود که به ارزیابی علمی و محتوایی اثر اقدام مینمایند. معمولا حوزه فعالیت این دسته از ناشران مشخص و محدود به موضوعاتی خاص می باشد.
3- ناشر سطح سه (کم اعتبار): به ناشران به اصطلاح بازاری اطلاق میشود که به نشر هرگونه اثری بدون ارزیابی علمی و در هر حوزهای مبادرت میورزند.
معیارها و نشانگرهای امتیازدهی
در روند امتیازدهی به کتاب، جدای از توجه به نوع ناشر و نیز تخصص پدیدآورنده اثر، توجه به معیارهای محتوایی و نشانگرهای صوری بسته به نوع اثر (تصنیف، تالیف، تدوین، تصحیح و یا ترجمه) بدین نحو قابل بررسی است:
1) تصنیف/ تالیف/ تدوین/ تصحیح:
الف) معیارهای محتوایی:
- مشخص بودن هدف کتاب.
- استفاده ازمنابع معتبر.
- طرح و پردازش یافتهها و نظرهای خود و دیگران.
- هماهنگی و تناسب مطالب با یکدیگر و با هدف کتاب.
- به روز بودن منابع و مأخذ)حسب مورد(.
- جامعیت و کفایت مباحث در موضوع مورد بحث.
- نظم منطقی در توالی فصول کتاب.
- مستند و مستدل بودن مطالب کتاب.
- سازگاری با اصول نوشتاری و موازین علمی و ادبی زبان مربوط.
- گروه مخاطبان کتاب.
ب) نشانگرهای صوری:
- داشتن مقدمه یا پیشگفتار.
- داشتن کتابنامه.
- داشتن نمایه یا فهرست موضوعی.
- فصل بندی و صفحه بندی مناسب.
- کیفیت تصاویر، اشکال و نمودارها.
- حجم کتاب.
- نحوه ارایه نام و دانشگاه محل خدمت.
2) ترجمه : در بخش ترجمه جدای از معیارهای محتوایی و نشانگرهای صوری، ضرورت توجه به ویژگیهای کتاب اصلی (اعتبار ناشر، شاخص بودن نویسنده، تاریخ اثر) اهمیت دارد.
الف) معیارهای محتوایی:
- حفظ ساختار کتاب.
- حفظ امانتداری در ترجمه.
- دقت در ترجمه و معادلگزینی مناسب.
- گروه مخاطبان کتاب.
ب) نشانگرهای صوری:
- داشتن مقدمه یا پیشگفتار.
- داشتن نمایه.
- فصل بندی و صفحه بندی مناسب.
- حجم کتاب.
- نحوه ارایه نام و دانشگاه محل خدمت.
نحوه امتیازات
جدول ارایه حداکثر امتیازات بر اساس نوع اثر، نوع ناشر، مولفههای محتوایی و نشانگرهای صوری بدین شرح قابل ارایه است. یادآوری میگردد که امتیاز انتشار کتاب به زبانی دیگر به جز فارسی حداکثر تا 5/1 برابر امتیاز اثر مشابه به زبان فارسی قابلمحاسبه است. (این امتیاز برای کتابهای ناشران تراز اول بینالمللی تا 2 برابر احتساب میگردد.)
تصنیف تالیف تدوین تصحیح ترجمه دولتی دانشگاهی 15 10 7 7 7 دولتی غیردانشگاهی 12 8 6 6 6 خصوصی سطح یک 10 7 5 5 5 خصوصی سطح دو 6 5 3 3 3 تراز اول بین المللی 22/5 30
15 20
10/5 14
10/5 14
10/5 14
معتبر بین المللی 18 22/5
12 15
9 10/5
9 10/5
9 10/5
ملاحظات
- امتیاز فصل کتاب برای ناشران معتبر دانشگاهی، تراز اول و معتبر بین المللی حداکثر 15 درصد امتیاز کل کتاب (متناسب با امتیاز کل کتاب) و برای ناشران دیگر حداکثر 10 درصد میباشد. حداکثر امتیاز این بخش 4/5 است.
- به سرپرست تالیف (Editor) منوط به داشتن مقدمه مبسوط تا 50 درصد و در صورت تالیف یک فصل از کتاب تحت سرپرستی تا 60 درصد امتیاز کل کتاب تعلق می گیرد. در صورت داشتن بیش از یک فصل، به جز همان یک فصل به دیگر فصلها امتیازی تعلق نمی گیرد.
- در صورت انتشار رساله و یا پایاننامه عضو هیات علمی در قالب کتاب با رعایت ضوابط قانونی، 50 درصد امتیاز کتاب به وی تعلق میگیرد. در صورتی که کتابِ حاصل از رساله یا پایاننامه با حداقل 30 درصد تغییر، ویرایش و اصلاح از حیث محتوا همراه شده باشد، امتیاز تا 70 درصد قابل افزایش است.
- در صورتی که عضو هیات علمی رساله و یا پایان نامه دانشجوی تحت سرپرستی خود را با رعایت ضوابط قانونی به طور مشترک منتشر نماید، امتیاز کل کتاب 50 درصد محاسبه می گردد که سهم عضو هیات علمی متناسب با قرار گرفتن ترتیب اسامی ( نفر اول 90 درصد/ نفر دوم 60 درصد) تعیین می گردد. در صورت داشتن تفاهم نامه فی مابین نویسندگان، ترتیب برآن اساس تعیین میگردد.
- در صورتی که بر اساس رویه ناشری خاص و یا در حوزه ای خاص، نحوه ارایه اسامی بر اساس حروف الفبا باشد، مجموع امتیاز کتاب به نسبت مساوی بین اعضا تقسیم میگردد.
- امتیاز کتاب های برگزیده جشنوارههای معتبری چون فارابی، کتاب سال و ... 5/1 برابر محاسبه می گردد.
- کتاب صرفا الکترونیکی چه در داخل و یا خارج از کشور با لحاظ نمودن استانداردهای نشر، حداکثر 40 درصد امتیاز را شامل می گردد.
- اعطای امتیاز کامل به یک اثر با رعایت همه مولفههای محتوایی و صوری منوط به داشتن حجم حداقل 200 صفحه متعارف میباشد.
- امتیاز گواهی چاپ صرفا به یک کتاب و منوط به ارایه نسخه نهایی آماده چاپ است. گواهی ناشران خصوصی سطح سه و کم اعتبار خارجی پذیرفته نیست.
- در صورتی که نام محل خدمت عضو هیات علمی در یکی از محل های متعارف (جلد، صفحه آغازین، انتهای مقدمه یا ....) ذکر نشود، امتیازی به وی تعلق نمی گیرد.
- اعطای امتیاز به ویرایش اثر، منوط به آنکه حداقل 30 درصد تغییر محتوا داشته باشد، شامل حداکثر 30 درصد از امتیاز هر بخش میباشد.
- امتیاز فرهنگ لغت و واژهنامه با توجه به ماهیت و نوع در دو قالب تالیف یا تدوین قابل امتیازدهی است.
- امتیاز کتابهای منتشر شده توسط انتشارات دانشگاه دامغان برابر با ناشران تراز اول دانشگاهی محاسبه می گردد.
- امتیاز کتابهای منتشر شده توسط دانشگاههای دولتی ای که در گروه دانشگاههای تراز اول قرار نمی گیرند، حداکثر 75 درصد امتیاز دانشگاههای تراز اول محاسبه می گردد.
- به کتابهای موسوم به کمک آموزشی (حلال مسائل، تست آزمونهای ورودی دانشگاهها، آمادگی کنکور و ...) امتیازی تعلق نمی گیرد.